Kathedralen van de Industrie
Van 24 april tot 26 september 2021 loopt in het Industriemuseum de foto-expo 'Alexander Dumarey. Kathedralen van de industrie'. De rijke fotocollectie van het Industriemuseum vormt de basis voor deze expo. Fotograaf Alexander Dumarey gaat ermee in dialoog: hij duikt in de collectie, zoekt vele van de plekken opnieuw op en herfotografeert de Gentse textielfabrieken van weleer.
De fotocollectie van het Industriemuseum
Wanneer de roemrijke Gentse textielindustrie het vanaf de jaren 1960 steeds moeilijker krijgt en veel fabrieken overkop gaan, trekken pioniers van de industriële archeologie naar de bedreigde fabrieken en arbeidersbuurten. Onder hen ook enkele medewerkers van het pas opgerichte Industriemuseum – toen nog Museum voor Industriële Archeologie en Textiel (MIAT). Vanaf de jaren 1970 komen de bedreigde sites zo op de gevoelige plaat terecht: leegstaande fabrieken, machineparken... Die reportages vormen de basis van het uitgebreide fotoarchief van het Industriemuseum.
Inventarisfiche van een foto uit een reportage over de fabriek Alsberge-Van Oost door Charles Argyl, 1978. Collectie Industriemuseum.
De fotocollectie wordt doorheen de jaren verder aangedikt met filmrolletjes, glasnegatieven en originele foto’s, vaak schenkingen van personen of bedrijven. Het fotoarchief van textielbedrijf UCO vormt daarin een belangrijk aandeel. Het museum doet ook een beroep op (oud-)textiliens om aan de hand van hun foto’s de recente geschiedenis in beeld te brengen.
Scanpost op de eerste ontmoetingsdag voor textiliens in het museum. Foto Patrick Henry, 2017.
De collectie van het Industriemuseum beperkt zich niet tot de textielindustrie. Het museum verzamelt en bewaart fotomateriaal van een brede waaier aan industrietakken. De foto's zijn vaak de enige bron om gewoontes of handelingen uit het fabrieksleven van weleer te documenteren. Vandaag wordt de collectie stap voor stap gescand, geregistreerd, beschreven en via het web publiek gemaakt.
Textielfabrieken anno 2020-21
In 2020 en 2021 herfotografeert Alexander Dumarey meer dan 70 beelden uit de fotocollectie van het Industriemuseum. Coronajaar 2020 blijkt daarvoor het geknipte jaar aangezien er door de opeenvolging van maatregelen heel wat minder mensen en auto's in het straatbeeld te zien zijn. Met het collectiebeeld in de hand bezoekt Dumarey alle plekken en gaat op zoek naar het juiste perspectief. Sommige foto's blijken onmogelijk om te herfotograferen door allerlei veranderingen in het stedelijke landschap, andere textielfabrieken schitteren vandaag nog steeds in vol ornaat.
Vlasspinnerij La Lys, actief aan de Nieuwewandeling tussen 1838 en 1960, ruimde plaats voor het Groenevalleipark. Foto links uit een album van bouwbedrijf Serck, 1937; rechts Alexander Dumarey, 2021.
Katoenspinnerij Pipyn aan de Nieuwevaart is gebouwd in 1923 en vanaf 1937 in handen van Vynckier. Foto links door een toenmalig MIAT-medewerker, 1980; rechts Alexander Dumarey, 2020.
De plekken die Alexander Dumarey herfotografeert tonen een ander Gent. Sommige fabrieken werden gesloopt. Andere kregen een nieuwe bestemming. Nog andere staan er nog steeds verkommerd bij. Het is treffend om te zien hoe snel de stad op korte tijd is veranderd. De industriële sites en arbeidersbuurten van vroeger drukken echter nog steeds hun stempel op de ruimtelijke planning van vandaag. De fotoreeks illustreert hoe de textielindustrie Gent heeft gekneed tot de stad die ze vandaag is: een lappendeken van ooit bruisende textielfabrieken, een industriële gordel vol arbeiderswijken en beluiken, een wirwar van kanalen, dokken en spoorwegen.
De foto’s van Alexander Dumarey zijn tijdelijk tentoongesteld in het museum, maar krijgen een permanente plek in de digitale fotocollectie. Zo wordt ook deze momentopname voor de toekomst bewaard.
Bij de expo hoort ook het fotoboek ‘Kathedralen van de industrie’, uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts en te koop via de boekhandel of de museumshop van het Industriemuseum.
Wil je nog meer weten over de Gentse textielindustrie en het verhaal achter de fotoreeks? Herbekijk dan de Gentlezing van conservator Hilde Langeraert en fotograaf Alexander Dumarey op de Facebookpagina van bibliotheek De Krook of lees het interview uit de museumkrant.
Ben je geprikkeld om zelf op pad te gaan langs de kathedralen van de industrie? Het museum ontwikkelde ook een fietsroute die je langs een selectie van de voormalige textielfabrieken leidt. Dankzij de gratis fietskaart en de Erfgoedapp krijg je bij elk van de sites een schat aan extra informatie.