Reizen. Soms betekent het vakantie, soms betekent het een levenslang avontuur. Zo ook voor de vele nieuwkomers die Gent als nieuwe thuishaven omarmen. Vanuit het Industriemuseum zijn we natuurlijk heel erg benieuwd hoe wij als museum en als radertje in een groter cultureel netwerk ons steentje kunnen bijdragen aan het verwelkomen van nieuwkomers. Hoe cultuur een rol speelt in het integratieproces, en met welke bril nieuwkomers naar ons museumverhaal kijken. We gingen hiervoor te rade bij de bijna-buren van de organisatie IN-Gent.
Artikel uit de Museumkrant van het Industriemuseum: zomereditie 2020
Wat doet IN-Gent eigenlijk, in grote lijnen?
"IN-Gent begeleidt nieuwkomers zo snel mogelijk na aankomst in België. Ze kunnen hier Nederlandse les volgen, of een cursus maatschappelijke oriëntatie, waarin ze van alles bijleren over verschillende aspecten van het leven in België. Voor heel wat nieuwkomers zijn die Nederlandse les én de cursus maatschappelijke oriëntatie - het inburgeringstraject - verplicht. Maar naast deze activiteiten zorgt IN-Gent er ook voor dat nieuwkomers zich na hun inburgeringstraject thuis voelen. Met behulp van acties die hen kennis laten maken met Gent en haar brede aanbod. Organisaties die een aanbod hebben en nieuwkomers willen verwelkomen, ondersteunen we hierin met vormingen rond taal en diversiteit of via getuigenissen van ambassadeurs."Hoe komt cultuur van pas in het begeleiden van anderstalige nieuwe Gentenaars? Hoe spelen musea daarin een rol?
"Cultuur speelt alvast een belangrijke rol in de cursus maatschappelijke oriëntatie, waar rond een aantal grotere thema’s wordt gewerkt. Binnen het thema ‘Stad en land’ gaat men onder andere in op de geschiedenis van België. Cultuur, en dan vooral cultuurbeleving, maken hoofdzakelijk deel uit van het thema ‘Vrije tijd’ binnen de cursus. Een bezoek aan musea, historische plaatsen in Gent, culturele centra… behoort vaak tot de activiteiten die de groep dan onderneemt.
Daarnaast brengen we nieuwkomers ook op andere manieren in contact met het culturele leven in Gent. We doen dat bijvoorbeeld via de werking ‘Toeleiding vrije tijd’, waar nieuwkomers die op zoek zijn naar een hobby terecht kunnen. We brengen hen dan in contact met een muziekschool, of geven hen uitleg over de UiTPAS.
Maandelijks organiseren we ook OPEN-BAR. Dit is een ontmoetingsmoment tussen Gentenaars en nieuwe Gentenaars. Dit vindt regelmatig in een culturele instelling plaats. Komend najaar staat bovendien voor het eerst een museum op de planning.
Binnen de werking ‘Samen Gentenaar’ ten slotte, een buddyproject waarbij Gentenaars en nieuwe Gentenaars samen vrijetijdsactiviteiten beleven, is een bezoek aan één van de vele Gentse musea intussen een ware klassieker. Het is de uitstap bij uitstek om een deel van de Gentse of Belgische geschiedenis van dichtbij te leren kennen."
Wat met het Industriemuseum?
"Heel wat cursisten maatschappelijke oriëntatie kiezen voor het Industriemuseum wanneer ze een bezoek aan een museum plannen. Enerzijds omdat er een belangrijk aspect van onze geschiedenis wordt belicht, anderzijds natuurlijk ook omdat IN-Gent en het Industriemuseum bijna buren zijn! In het najaar organiseren IN-Gent en het Industriemuseum trouwens samen een creatief traject met vrijwilligers van het museum en met nieuwkomers die interesse hebben in textiel en allerlei creatieve technieken. We willen hen samen aan een kunstwerk laten werken waarin verschillende tradities elkaar ontmoeten en zo werken aan kennisuitwisseling, maar vooral ook aan ontmoeting rond een thema dat Gentenaars en nieuwe Gentenaars verbindt. Bij de opening van de nieuwe textielafdeling in het Industriemuseum kunnen we dit kunstwerk hopelijk aan het grote publiek voorstellen."Een bezoek aan een interessante tentoonstelling maakt spontaan tongen los. Een ideale oefenkans voor nieuwkomers om Nederlands te oefenen in een authentieke context.
Wat is een sterkte van de Gentse musea in het inburgeringstraject?
Activiteiten in de musea, bijvoorbeeld de Museumnacht of allerlei activiteiten voor kinderen, zijn een leuke kennismaking voor nieuwkomers met de Gentse musea. Die activiteiten kunnen de drempel verlagen om het museum ook op een ander moment nog eens te bezoeken. Het loont dus zeker de moeite om dergelijke activiteiten via diverse organisaties ook bij de nieuwkomers aan te kondigen.
De UiTPAS-korting bij een museumbezoek is ook een grote meerwaarde voor mensen die het minder breed hebben. De Gentse musea spelen ook vaak een rol op vlak van taalverwerving. Een bezoek aan een interessante tentoonstelling maakt spontaan de tongen los. Een ideale oefenkans voor nieuwkomers om Nederlands te oefenen in een authentieke context dus - mits de juiste begeleiding. IN-Gent biedt opleidingen aan rond heldere communicatie aan onder andere museummedewerkers, wat meteen ook mogelijke taaldrempels kan wegwerken voor nieuwkomers. De manier waarop een gids voor een groep staat, is van groot belang. De recente dialoogkaarten van het MSK zijn een mooi en concreet voorbeeld van hoe men een museumcollectie toegankelijk kan maken voor anderstaligen en nieuwkomers.
Ook het Industriemuseum bezoeken we met onze conversatiegroepen. Zij kunnen er gemakkelijk de link leggen tussen het Gentse industriële verleden en de arbeidsomstandigheden in hun geboorteland. Het brengt hen het besef bij dat België, Vlaanderen en Gent ook armoede hebben gekend."
Wat kunnen we als museum nog beter doen voor nieuwkomers?
"Nieuwkomers kennen de musea niet altijd goed. Of de drempel om individueel naar een museum te gaan ligt hoog. De ene collectie of tentoonstelling zal een nieuwkomer natuurlijk meer aanspreken dan een andere, maar teksten of rondleidingen in heldere taal zijn zeker een meerwaarde voor mensen die naast Nederlands ook geen Frans, Engels of Duits begrijpen. Én het is een pluspunt wanneer ook de gids inzicht heeft in of vertrouwd is met de leefwereld van nieuwkomers en daar tijdens een bezoek vlot op inspeelt. Verschillende Gentse musea zetten hier samen met IN-Gent al flink op in."De hele zomer lang zullen die portretten van Gentenaars met een vluchtverhaal te bewonderen zijn in de buitenlucht, in wijkpark De Porre.
Kan je een voorbeeld geven van een betekenisvol moment voor een nieuwe Gentenaar in één van de Gentse musea?
"Voor de Wereldvluchtelingendag, op 20 juni 2020, verzamelden we verhalen van mensen met een vluchtverhaal over een plek in Gent die voor hen een bijzondere betekenis heeft. Een plek die een verschil heeft gemaakt, waaraan herinneringen verbonden zijn, die nieuwe mogelijkheden met zich meebracht… Verschillende van die getuigenissen hebben betrekking op musea, historische plekken in Gent, culturele centra… Dit onderstreept eens te meer het belang van deze plekken in het creëren van een nieuwe thuis. Zo vertelt Wazhma, een Afghaanse mama die nu twee jaar in Gent is, ons vol enthousiasme over het STAM. Ze vertelt over hoe haar dochter het museum eerst had bezocht met de klas, en hoe zij dit dan later ook deed. Hoe ze ijverig op zoek ging naar haar woning op de grote luchtfoto in het museum. Wazhma’s verhaal en foto zullen samen met die van vele anderen te bewonderen zijn in een tentoonstelling. De hele zomer lang zullen die portretten van Gentenaars met een vluchtverhaal te bewonderen zijn in de buitenlucht, in wijkpark De Porre. We hopen op die manier voor een breed publiek zichtbaar te maken hoe Gent de stad is die we allemaal samen delen, en hoe wij allen onze verhalen hier (verder) bouwen.
Meer info over IN-Gent vind je via de website of op hun Facebookpagina. Zin om zelf iets te doen? Word dan buddy bij ‘Samen Gentenaar’, ga eens naar OPEN-BAR of ga deze zomer naar de tentoonstelling in het kader van Wereldvluchtelingendag.