Waander Devillé is één van onze jongere Vrienden. Daarmee bedoelen we niet meteen dat Waander erg jong is (al is hij best nog niet oud!), maar wel dat Waander een vrij recente Vriend is. En toch stond het haast in de sterren geschreven dat Waander Vriend van het Industriemuseum zou worden.
Het was tijdens zijn studies Kunstwetenschappen dat Waander voor het eerst met het Industriemuseum, toen nog MIAT, in aanraking kwam. Waander was immers in het bijzonder geïnteresseerd in architectuurgeschiedenis. Bij de keuze van zijn thesisonderwerp koos hij voor een niet voor de hand liggend thema: de spits, een typisch Belgisch binnenschip.
“Aan het einde van mijn studie wilde ik graag iets maatschappelijk relevants schrijven”, herinnert Waander zich. “Het is een beetje ironisch dat ik dat uiteindelijk deed door een heel specifieke niche te kiezen. De studierichting Kunstwetenschappen blijft behoorlijk klassiek van opzet. Erfgoed wordt daarbinnen weinig en vrij eenzijdig belicht. Met mijn thesis kon ik het raakpunt tussen de twee domeinen toch tastbaar uitwerken.”
Maar hoe kwam Waander nu net op dat thema uit, vroegen we ons af. “Heel toevallig eigenlijk”, aldus Waander. “Mijn vriendin woonde destijds op een woonschip in het Handelsdok. Op dat moment interesseerde vooral het architecturale gegeven van woonschepen me heel sterk: de ruimte en het licht die zo’n oud binnenschip bieden bij een ombouw. Daarnaast liep ik stage bij het Agentschap Onroerend Erfgoed, waar op dat moment een inventaris varend erfgoed gelanceerd werd.”
Foto: Sleepspits 'Paul' te Gent (Collectie MAS)
Zijn eindwerk was meteen ook zijn eerste contact met het Industriemuseum. “Ik heb veel gehad aan het opzoekingswerk bij Brigitte in de bibliotheek van het Industriemuseum. Wist je dat het Industriemuseum een volledige woonst van een binnenschip in de collectie heeft? Die stond opgesteld tijdens een tijdelijke tentoonstelling, 'IJzeren schippers op houten schepen'.”*
Toen Waander zijn eindwerk schreef, had hij niet kunnen denken of zelfs hopen dat hij binnen die niche werk zou vinden. En toch is dat net wat er gebeurde. “Mijn eerste echte job vond ik in het Museum aan de Stroom, het MAS. Ik trok er het waardestellingstraject van de vaartuigencollectie. Dat betekende de doorlichting van de verzameling, door onderzoek en gesprekken met partners en het bredere veld. Doel was een beeld te krijgen van de cultuurhistorische waarde van die collectiestukken, voor het MAS en voor de erfgoedsector. Meerdere musea voeren op dit moment zo’n waardering van hun collectie uit. Na dat project bleef ik aan de slag in het MAS, binnen het collectiebeheer.”
Foto: Havenkranen Rijnkaai (Collectie MAS)
Vandaag is Waander als conservator verantwoordelijk voor het beheer van de maritieme collectie. En die collectie is heel breed. Het gaat van beeld- en kaartmateriaal over schilderijen tot de havenkranen van de buitencollectie. Hij denkt tentoonstellingsverhalen uit en bedenkt hoe bepaalde collectiestukken in de expo terecht komen.
Dat is voor Waander nog steeds een mooie uitdaging. “Ik vind het fantastisch om in functie van een bepaald verhaal in zo’n geweldige schat aan materiaal, de collectie, het archief en beeldarchief, te graven. Voor mij is dat een speeltuin!” En toch blijft het een uitdaging. “Het MAS is nog steeds eigenaar van de grootste maritieme collectie van ons land, en in die zin dé referentie voor de maritieme erfgoedsector. Maar ik heb zelf niet in de haven gewerkt, en heb zelf ook nooit gevaren. Het is belangrijk om veel bij te leren van mensen die in het veld staan of stonden.”
Verder ziet Waander ook een persoonlijke uitdaging, die zo mogelijks nog belangrijker is. “De community rond de scheepvaartcollectie en het varend erfgoed in het algemeen vergrijst. Mensen beseffen steeds minder wat voor link ons land heeft met zijn waterwegen. Het is een ontzettende uitdaging om die connectie op welke manier dan ook over te brengen.”
En Waander voegt de daad bij het woord. Tijdens onze daguitstap in september neemt hij de Vrienden mee op sleeptouw door het Vlaams maritiem erfgoed. “Het thema van die uitstap past perfect binnen het erfgoed van het Industriemuseum. Het is er een deel van. De waterwegen waren samen met de spoorlijnen een erg belangrijk netwerk tijdens de Industriële Revolutie, terwijl handel en scheepsbouw een industrie an sich zijn.”
En zo komt Waander terug in het Industriemuseum, waar zijn erfgoedloopbaan enkele jaren geleden startte. De cirkel is rond!
*Ben je geïnteresseerd in 'IJzeren schippers op houten schepen'? Je vindt meer informatie in de publicatie naar aanleiding van de tentoonstelling.