Het productieproces van bakeliet
Uit fenol en formaldehyde wordt in een luchtdicht milieu een hars gevormd dat na afkoeling tot poeder vermalen wordt. Hier worden vulmiddelen (houtmeel, katoen, mica, asbest…), pigmenten, katalysatoren, smeermiddelen en extra ammonia en formaldehyde aan toegevoegd. Door verhitting komt een nieuwe reactie tussen fenol en formaldehyde op gang. Het hars wordt opnieuw gekoeld en vermalen. Dit poeder noemt men het ruwe bakeliet. Bij blootstelling aan hoge druk en hoge temperatuur is het niet meer vervormbaar. Dit kan door persen, spuitgieten, gieten, lamineren, of opschuimen.
Het persen is de meest gekende productievorm. Hiervoor wordt, afhankelijk van het volume van het te maken voorwerp, een exacte hoeveelheid bakelietpoeder tussen de matrijzen van de pers aangebracht. Om het proces voor de arbeiders te vergemakkelijken, bestaan er vooraf afgewogen pillen of pastilles bakelietpoeder. Het persen zelf verloopt in twee fases, zodat er voldoende tijd is om de gassen te ventileren. Dit moet ingesloten luchtbelletjes of putjes in het oppervlak voorkomen.
V31200-001 (poeder) - V31200-002 (pastilles) Bakeliet poeder en bakeliet pastilles van het merk Valox, gemaakt in Gent bij Vynckier (General Electric) en gebruikt bij de productie van o.a. bakelieten schakelaars.
Meer info
- WAUTIER Kristel, SEGERS Danny, en toen was er Bakeliet 1907-2007., Museum voor de geschiedenis van de wetenschappen, 2007
- DEBO Robin, Klik klak en het licht brandt veilig. Het technisch vernuft van de schakelaar., in Erfgoed Brussel, Dossier Lucht, Warmte, Licht, edit. 33, herfst 2020.
- COOK Patrick, SASSOWER Gad, SLESSOR Catherine Bakeliet: een geïllustreerde gids voor verzamelobjecten van bakeliet. Alphen a/d Rijn: Atrium, ICOB, 1992
- BEEREN, W. A. L.; TER MOLEN, Johannes Rein, Bakeliet: techniek, vormgeving, gebruik., Museum Boymans-Van Beuningen, 1981
- MERCELIS, J., Beyond Bakelite: Leo Baekeland and the Business of Science and Invention, Mit Press Ltd., 2020.
- www.deutsches-kunststoff-museum.de